Bẻ, nghiền, nhai thuốc: CÁCH SỬ DỤNG AN TOÀN

Không phải viên thuốc nào cũng có thể bẻ, nghiền hay nhai. Một số dạng thuốc đặc biệt như giải phóng kéo dài, bao tan trong ruột, ngậm dưới lưỡi, viên sủi, hoặc chứa dược chất độc hại không nên bẻ nhỏ vì có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị hoặc gây hại. Trước khi thực hiện, hãy kiểm tra hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tác động của việc bẻ, nghiền, nhai viên thuốc đối với hiệu quả điều trị

Việc bẻ, nghiền, nhai viên nén hoặc mở viên nang khá phổ biến, đặc biệt ở những bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt thuốc. Trong một số trường hợp, điều này có thể giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt hơn mà không ảnh hưởng đáng kể đến sinh khả dụng của thuốc. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều có thể được bẻ hoặc nghiền mà không gây ra hậu quả bất lợi. Một số dạng bào chế đặc biệt được khuyến cáo không nên bẻ, nghiền hoặc nhai vì có thể làm thay đổi hiệu quả điều trị và thậm chí gây hại cho người bệnh.

Các dạng thuốc không nên bẻ, nghiền, nhai

Dưới đây là một số nhóm thuốc có dạng bào chế đặc biệt mà việc bẻ, nghiền hoặc nhai có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng:

Thuốc giải phóng dược chất kéo dài (SR, ER, XR, CR, MR): Những thuốc này được thiết kế để giải phóng dược chất từ từ trong cơ thể. Việc nghiền hoặc bẻ nhỏ có thể làm giải phóng toàn bộ dược chất cùng một lúc, dẫn đến tăng nguy cơ tác dụng phụ hoặc quá liều.
Thuốc bao tan trong ruột: Lớp bao này giúp bảo vệ dược chất khỏi môi trường axit dạ dày, đảm bảo thuốc chỉ được hấp thu tại ruột non. Nếu bị nghiền hoặc bẻ, thuốc có thể bị phân hủy sớm và giảm tác dụng.
Thuốc ngậm dưới lưỡi: Các thuốc như nitroglycerin dạng ngậm dưới lưỡi cần được hấp thu nhanh qua niêm mạc miệng. Nếu nghiền hoặc nuốt, thuốc sẽ bị phân hủy bởi dịch tiêu hóa, làm giảm hiệu quả điều trị.
Thuốc viên sủi: Loại thuốc này được thiết kế để hòa tan trong nước trước khi uống. Nếu bị bẻ hoặc nghiền khô, thuốc có thể không phát huy tác dụng đúng cách.
Thuốc chứa dược chất có nguy cơ gây hại cho người tiếp xúc: Một số thuốc điều trị ung thư, thuốc nội tiết, thuốc chống nhiễm khuẩn mạnh có thể gây hại cho người tiếp xúc nếu nghiền nát, do dược chất có thể bay vào không khí hoặc dính vào da.
Thuốc có khoảng trị liệu hẹp: Những thuốc này có liều điều trị gần với liều gây độc, chẳng hạn như Digoxin, Warfarin. Việc thay đổi hình thức bào chế có thể làm thay đổi tốc độ hấp thu và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
Thuốc rất đắng, có mùi khó chịu: Thuốc thường được bao với đường để che lấp mùi vị khó chịu, giúp người bệnh dễ uống hơn. Thuốc thường được bao với đường để che lấp mùi vị khó chịu, giúp người bệnh dễ uống hơn.

Tác động của việc bẻ, nghiền, nhai thuốc đối với hiệu quả điều trị

Khi bẻ hoặc nghiền thuốc không đúng cách, có thể xảy ra các hậu quả sau:

Tăng hoặc giảm sinh khả dụng: Thuốc có thể được hấp thu quá nhanh hoặc không đủ để đạt hiệu quả điều trị mong muốn.
Gây kích ứng niêm mạc tiêu hóa: Một số thuốc có tính axit mạnh hoặc gây kích ứng nếu tiếp xúc trực tiếp với dạ dày.
Giảm hiệu quả điều trị: Các thuốc có lớp bao bảo vệ sẽ mất đi chức năng khi bị bẻ hoặc nghiền.
Tăng nguy cơ tác dụng phụ: Việc giải phóng thuốc quá nhanh có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt với thuốc có tác dụng kéo dài.

Khuyến cáo khi bẻ, nghiền, nhai thuốc

Để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho bệnh nhân, cần tuân theo các khuyến cáo sau:

Luôn kiểm tra hướng dẫn của nhà sản xuất trước khi quyết định bẻ hoặc nghiền thuốc.
Nếu bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt thuốc, có thể trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ để tìm các dạng bào chế thay thế như thuốc lỏng, viên ngậm hoặc miếng dán.
Sử dụng dụng cụ cắt thuốc chuyên dụng nếu cần chia nhỏ viên thuốc.
Nếu bắt buộc phải nghiền thuốc, cần đảm bảo biện pháp phòng ngừa phù hợp như đeo găng tay, khẩu trang để tránh tiếp xúc với thuốc.

Kết luận

Việc bẻ, nghiền, nhai thuốc có thể giúp bệnh nhân dễ uống hơn, nhưng không phải lúc nào cũng là lựa chọn an toàn. Một số thuốc có dạng bào chế đặc biệt yêu cầu phải uống nguyên vẹn để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi thực hiện để đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu quả điều trị.

KHOA DƯỢC – BVPSTG

Nguồn:

https://www.bvhungvuong.vn/danh-cho-benh-nhan/kien-thuc-y-khoa

https://tudu.com.vn/vn/y-hoc-thuong-thuc/thong-tin-thuoc

https://dav.gov.vn/

https://www.fda.gov/

Mở File PDF